یونیت دندانپزشکی و اجزای آن
یونیت دندانپزشکی قلب هر مطب دندانپزشکی می باشد و کوچکترین مشکل در عملکرد آن باعث مختل شدن کارآیی مطب می گردد. شاید به نظر خیلی از افراد دانستن نکات فنی و مشخصات تکنیکال یونیت دندانپزشکی برای دندانپزشک ضرورتی نداشته باشد اما بطور کلی داشتن این اطلاعات جدا از محسنات عمومی ایی که دارد، در استفاده بهینه، نگهداری و حتی تشخیص انجام کار درست در هنگام مواجه با مشکلات مختلف، مفید واقع می شود.
صندلی دندانپزشکی (بیمار) وسیله‌ای است که بیماری که در ناحیه دندان و لثه دچار عارضه است برروی آن مستقر می‌شود و یونیت ابزاری جهت کنترل حرکات صندلی و کلیه اینسترومنت‌هایی که دندانپزشک به وسیله آن ابزار بیمار را مداوا می‌نماید، می باشد. تمامی یونیت‌های دندانپزشکی دارای پایه‌ای هستند که چراغ دندانپزشکی برروی آن قرار می گیرد. یونیت‌ها دارای ورودی های آب و هوا و خروجی فاضلاب می‌باشند زیرا آب و هوا جهت راه‌اندازی اینسترونت‌ها، پوآر، کویترون، ساکشن، کراشوار و دوش آب لیوان استفاده می شود. یونیت توسط هوای فشرده، آب و الکتریسته ازطریق کلید یا پدال فعال می گردد و اتصال اینسترومنت های چرخشی و پوآر آب و هوا به یونیت به دوطریق می باشد: ۱.شلنگ از بالا، ۲. شلنگ آویز (کویلی و یا تلفنی).
که یونیت های شلنگ از بالا احتمال خطر سقوط توربین، ایرموتور و یا پوآر را از بین می برد.
ضروری است که یونیت دندانپزشکی بطوری طراحی گردد که وسایل به راحتی در دسترس دندانپزشک قرار گرفته و انتشار عفونت را به حداقل برساند. سطوح یونیت باید کاملاً صاف وصیقلی باشد تا به راحتی تمیز وضدعفونی گردد و تحت تاثیر محلول های ضدعفونی کننده، رنگ آن خراب نشود (به همین دلیل یونیت هایی که رنگ سطح آن پخته شده اند ایده آل می باشند) و به منظور جلوگیری از انتشار عفونت استفاده ازغلاف های یکبارمصرف برای اینسترومنت ها توصیه می شود. البته در برخی از یونیت ها منبعی جداگانه جهت ماده ضدعفونی وجود دارد که این ماده با آب مخلوط شده و به کاهش میکروارگانیسم ها کمک می نماید .
اجزای اصلی یونیت دندانپزشکی عبارتند از:
۱) پایه و بازوی یونیت: یونیت دندانپزشکی و کلیه قطعات مربوط به آن از جمله چراغ یونیت برروی یک بازوی افقی نصب می‌گردد. استقامت مکانیکی بازو و محل آن به گونه‌ای محاسبه و طراحی شده که مجموعه سیستم، متعادل، بدون لرزش و با حداقل وزن ممکن استقرار داشته باشد
۲) چراغ یونیت: مقدار نور لازم را برای کار دندانپزشک فراهم نموده و باید نوری سفید، سرد و بدون سایه ارائه دهد و در مقابل آب تا حد مناسبی مقاوم باشد. شدت نور در یونیت بستگی زیادی به نوع و جنس شیشه منعکس کننده (Reflector) که در پشت لامپ قرار گرفته است، دارد و غالباً شدت نور از 24000 تا 8000 لوکس قابل تنظیم می باشد.
رنگ نور چراغ باید مانند نور آفتاب باشد زیرا نور ناکافی و زرد رنگ باعث خستگی مفرط چشم دندان پزشک می شود.
* بهترین نور برای فضای دهان، نور ساطع شده از لامپ های کوارتز–هالوژن می باشد *
نور تابیده شده از چراغ فقط محیط دهان (تقریباً یک مستطیل 10 در 15 سانتی متر) را روشن کند. چراغ یونیت ها معمولاً دارای ولتاژ DC بوده و دارای کلید خاموش و روشن و کلید تغییر شدت نور می باشند. کنترل چراغ یونیت توسط دکمه هایی که برروی میز پزشک و دستیار قرار دارد نیز میسر است.
از آنجایی که لامپ های چراغ یونیت اکثراً از نوع کوارتز–هالوژن می باشد لذا به هنگام تعویض لامپ باید از دست زدن به حباب لامپ جداً خودداری گردد زیرا سدیم موجود در پوست دست توسطپ وشش کوارتزی جذب شده و با بخار هالوژن ترکیب می شود و بدین ترتیب باعث کوتاهی عمر لامپ می شود.
۳) کاسه کراشوار و دوش آب لیوان: کراشوار باید گودی مناسب داشته و فاصله آن تا بیمار طوری باشد که به هنگام تخلیه آب دهان اطراف آن خون آلوده و یا آلوده نگردد و آب بطور کامل درون کراشوار چرخشی داشته و خرده های آمالگام و یا خرده های دندان وارد فاضلاب نشود و آب داخل کراشوار تخلیه مناسب داشته باشد. جنس کراشوار نباید طوری باشد که مواد دندانپزشکی یا مواد ضدعفونی، باعث تغییر رنگ آن شود. معمولاً کراشوار از جنس چینی، سنگی، پلاستیکی و … بوده و یک دوش آب لیوان نیز به آن متصل است که مقدار آب مورد نیاز جهت شستشوی دهان بیمار پس از جراحی را تأمین می‌کند. آب کراشوار می‌تواند مستقیم از آب شیر تغذیه شود و یا از طریق منبع ذخیره آب یا (Water Reservoir) این آب را تهیه نماید. در یونیت های جدید استفاده از آب گرم نیز در کراشوار ممکن شده است که گزینه مناسب تری می باشند.
در دستگاه های دارای حافظه (تایمر) می‌توانیم مقدار آبی را که از دوش آب لیوان می‌ریزد (Water Quantity) و همچنین مدت زمان ریزش آب (Flow time) را نیز برنامه‌ریزی و تعیین نمائیم که برای جلوگیری از اتلاف وقت بسیار ایده آل می باشند. ضمناً در این نوع دستگاه ها امکان تنظیم پر شدن خودکار لیوان پس از قرار گرفتن صندلی در وضعیت صفر (Zero Position) نیز فراهم شده است.
